Moervast verankerd
E
igenlijk was het geen accordeonist. Meer een man met een trekzak, zo’n klein ding dat ze bij zeemanskoren gebruiken. Maar eindelijk was hij gearriveerd! Ik had er lang op moeten wachten, want hij zat vast. Aan het nieuwe Filmtheater Focus. Toen ik er eerst om vroeg waren de berichten niet best: het beeldje (dat ik nog moest kopiëren) was tijdelijk uitgeleend aan het theater, maar kennelijk zo ontzettend goed vastgemaakt dat het niet te doen was om het ooit nog los te krijgen. Het dak zou eraf moeten, of ik kreeg het beeld met Filmtheater en al, je snapt het wel.
Na veel overleg, bellen en vergaderen bleek het beeld toch demontabel en kwam het mijn kant uit.
Voorzagen
Toen ik hem binnen kreeg zaten de lange stukken draadeind er nog aan. Dat was eigenlijk best wel lastig, want ik moest een hele constructie maken om het beeldje toch goed te kunnen verankeren op mijn voorzaagmachine. Maar een uitdaging op zijn tijd is wel leuk, dus met wat inventiviteit hebben we toch een goede oplossing kunnen bedenken. Vanaf dat punt was het allemaal niet zo ingewikkeld: beeld voorzagen, kopiëren en de details verscherpen.
Grof
De twee luchtbogen die we momenteel aanpakken zijn indertijd (rond 1956) best wel grof gehouwen door Eduard van Kuilenburg. Tel daarbij op dat deze accordeonist ruim zestig jaar op de kerk heeft doorgebracht en je begrijpt wel dat het allemaal wat vager geworden is. De uitdaging van dit beeldhouwwerk ligt dan ook niet zozeer in de technische moeilijkheidsgraad. Het beeld van Paus Leo de Grote was een veel lastiger klusje. Bij het hakken van deze groep beelden zit ‘m de kneep in de details en de afwerking.
Het beeld heeft niet veel details, en de onderdelen die er waren zijn wel heel simpel uitgewerkt. De afwerking is grof. Daarom is het interessantste deel het zo hakken van dingen als gezicht, handen en voeten dat het iets meer laat zien, maar toch nog duidelijk past bij de stijl van de rest van het beeld. En wat de afwerking betreft: door te spelen met verschillende oppervlakken zoals gebouchardeerd, gespitst, getandijzerd of gescharreerd kunnen levendige oppervlakken ontstaan die de vormgeving versterken.
Handen en voeten geven
De handen van de accordeonist waren links en rechts niet gelijk. De rechterhand had wel iets van vingers, maar links had hij alleen een klont met een paar strepen. Wel had hij een leuke stand van de vingers gekozen, die het spel op de toetsten aanduidt. De voeten waren nooit echt uitgewerkt, en nadien nog wat verweerd. In het nieuwe beeld is van de handen en voeten de stand hetzelfde gebleven, maar ik heb er duidelijkere vingers en tenen op gezet. Het zijn wel nog steeds beste klauwen gebleven. Het gezicht van de accordeonist was wat naar rechts gewend, en hij had een aardig scheef glimlachje, alsof hij helemaal opging in een lastig muziekstuk. Het was haast niet meer te zien, dus ik heb het iets duidelijker nagemaakt in het nieuwe beeld. De ogen van deze beelden hebben allemaal alleen maar bovenste oogleden en daaronder een gat. Het werkt echter erg goed qua schaduwwerking, dus dat heb ik zo gelaten.
Scheef
Het is opvallend dat bijna alle koppen die Van Kuilenburg hakte zo sterk asymmetrisch zijn. Voorhoofden die heel schuin weglopen, een jukbeen dat twee centimeter dieper ligt dan de andere, ogen die in een totaal ander vlak liggen. Ik vraag me steeds vaker af of hij misschien moeite had met diepte zien, of dat hij nog maar zicht in 1 oog had. Het leven van deze beeldhouwer verliep heel tragisch en hij is ook maar 39 jaar oud geworden. Misschien dat er ooit nog meer over gepubliceerd wordt, maar het is niet aan mij om dat hier te doen. In ieder geval proberen we die scheve koppen iets aannemelijker te maken zonder al te veel afbreuk te doen aan het karakter van het originele beeld. Als je het exact zo kopieert krijg je een beeld dat nog beroerder is dan het origineel, omdat je toch iets van de direktheid daarvan niet kunt overbrengen in de kopie. Om die vlotheid te bewaren kopiëren we dan ook niet met een punteerapparaat, maar werken we voor een deel op dezelfde manier als Van Kuilenburg: rechtstreeks vormgevend in de steen.
Zuiderportaal
Een deelopdracht die hier nog tussendoor kwam was het ornamentwerk voor het Zuiderportaal van de Eusebiuskerk. We vermoeden dat ook dit oorspronkelijk gehouwen was in de jaren ’50. Maar het is bekend dat Baumberger steen niet al te lang meegaat en vrij snel uitspoelt tot een vormeloze massa. Omdat er een aantal delen ontbraken en afschilferden is behoorlijk veel natuursteen vervangen. Wij hebben een paar van die ornamenten gedaan, collega Serge heeft op ons verzoek het leeuwendeel gedaan.
3D-scan
Ten slotte is er deze week nog iemand langs geweest met een scanner en laptop: Emiel Frederiks van Nidim. Hij heeft de kopie van de accordeonist vastgelegd in een 3D-model, waar misschien ooit kleine versies van geprint zullen worden. We zullen zien.
naar het volgende luchtboogbeeld→