Uniek project in Veghel-1

In het diepste geheim

Het is het afgelopen jaar nogal stil geweest op dit blog omdat ik een enorm project moest verzwijgen. Het was een cadeau aan de Lambertuskerk en bevolking van Veghel, gesponsord door de familie Van Eerd, eigenaren van supermarktketen Jumbo. Dit project was eigenlijk al vanaf 2017 in voorbereiding, maar pas in februari 2021 zijn we daadwerkelijk begonnen met het hakken van de eerste ornamenten. Daar ging echter een lang proces aan vooraf van bestuderen van korrelige oude fotootjes, uitvergroten, bewerken, tekenen, ontwerpen boetseren en bronnenonderzoek.

Twee gevels

zwartwitfoto oude nissen Veghel

Het ging om twee gevelbekledingen voor de zijgevels aan de westzijde van de Lambertuskerk. De ingangskant. Deze kerk was pas de tweede die de later beroemde architect Pierre Cuypers mocht bouwen, en was ook nogal wat eenvoudiger dan veel van zijn latere gebouwen. Maar dat vond de bouwpastoor indertijd te mager. De katholieken mochten sinds 1850 (tien jaar voor het begin van de bouw) weer openlijk hun geloof uitdragen en dat moest groots gevierd worden. Het moest rijker. Meer decoratie aan de buitenkant. En zo kwamen er bijna 30 beelden aan de toren en werden de geveldelen bekleed met natuursteen lijstwerk en arcaturen. Tot het jaar 1960, toen in het kader van een grootse ‘restauratie’ de bekledingen van de beide zijgevels werden verwijderd. Het beeldhouwwerk op de toren mocht blijven. Het ornament aan de zijkanten was allemaal een beetje sleets geworden, vond men, en bovendien was er nog schade zichtbaar die tijdens de Bevrijding van 1944 ontstaan was. Weg ermee.

Hernieuwde belangstelling

toestand van de voorgevel van de Lambertuskerk in Veghel vóór herstel van de arcaturenAls we even snel doorspoelen naar het jaar 2017 merken we dat er opnieuw belangstelling komt voor het oude aanzicht van de kerk. Er waren nog verbleekte sporen aan de kerk te zien die duidelijk maakten dat er ooit iets gezeten moest hebben, en toen er ook nog oude foto’s opdoken kwam het verlangen op om dit weer te herstellen. Het is aan de vrijwilligers van de Lambertuskerk te danken dat dit voortvarend is opgepakt, dat er uiteindelijk een sponsor is gevonden en dat het nu tot stand gekomen is. Het hele project is op 3 oktober 2021 door de bisschop onthuld.

Hoe pak je dit aan?

CAD-tekening van de arcaturen ten behoeve van de reconstructie en het steenhouwwerk Ik was al in 2017 gevraagd om eens mee te denken over deze reconstructie, maar uiteindelijk ben ik als onderaannemer van Steenhouwerij Slotboom bij dit werk betrokken. Bij Slotboom zijn de bestaande gevels nauwkeurig ingemeten en vergeleken met de foto’s, en is ieder onderdeeltje in een grote driedimensionale computertekening uitgewerkt. Daarbinnen passen de ornamenten die wij moesten gaan leveren.

Ik ben eerst maar eens begonnen met de foto’s flink op te blazen, te verscherpen, details te verduidelijken en inzicht te krijgen in wat het project nu inhield.

In feite zien we hier arcaturen: tien nissen met spitsboog en een dakje, die uitlopen in allemaal verticale lijnen rond het spitsboogvenster van de kerk zelf. Bij de boogaanzet van dit venster zien we links en rechts een horizontale lijn, waarna de verticale lijnen versmald weer doorgaan tot ze eindigen in een nis met een heiligenbeeld, bekroond met een paar kleine pinakeltjes. Het opvallendste onderdeel waren wel de voorstellingen in de onderste tien nissen. In eerste instantie dacht ik dat het keramisch werk was, maar kennelijk was het oorspronkelijk uitgevoerd in tweekleurig stucwerk. Ook dat zouden we moeten gaan reconstrueren. Ik besloot het samen met Jelle te gaan uitvoeren, en later kwam Nico het team versterken.

Onbekend terrein

Omdat er nog gele Jaumont-kalksteen te vinden is bij de kapitelen van het portaal, was het redelijk voor de hand liggend om het merendeel van het natuursteenwerk hier ook in Jaumont uit te voeren. Het is makkelijk te bewerken en het tekent ook goed. Het hakken van ornamenten is me niet nieuw, dus ik maakte me hier niet veel zorgen over. Gaandeweg wijzen veel dingen zich immers zelf als je één ding tegelijk doet. Een goede offerte maken is soms lastiger dan de uitvoering!

Wel was de vormgeving veel gestileerder dan ik normaal aan gotische en neogotische kerken aantref, dus dat was even schakelen. Bovenin waren twee beelden van Petrus en Paulus, en hoewel de foto’s vaag waren, kom je daar ook wel uit als je het maar stapsgewijs aanpakt: eerst een klein modelletje van schaal 1:4, dan op ware grootte en dan uitwerken in steen.

Panelen

Maar het lastigste waren de panelen met tien scènes uit het leven van Jezus. Ik heb eerlijk gezegd niet veel verstand van keramiek en dacht dit deel te moeten uitbesteden, tot iemand me voorstelde om het in basaltlava te hakken en dan te laten emailleren. Zo gezegd, zo gedaan. Daarover later meer↑.

De kalkstenen ornamenten

Nadat ik in Photoshop en een aantal andere programma’s (waaronder het fantastische gratis programma Faststone Image Viewer, waarmee je ook razendsnel bewerken kunt) de oude afbeeldingen fiks opgeblazen en verscherpt had, kon ik van de meeste ornamenten en de twee heiligenbeelden wel een aardige indruk krijgen. Met afdrukken van deze foto’s erbij kon ik zo de modellen voor het ornamentwerk boetseren en in gips afgieten. Jelle nam de kapitelen voor zijn rekening, terwijl Nico alvast begon aan de eerste stukken bovenin de nissen: bladmotieven in basaltlava die later geëmailleerd zouden gaan worden.

Ondertussen liep al het fotobewerken ongemerkt op, tot ik er dagenlang op had zitten turen, maar het gaf aardig houvast voor de reconstructies. Met één uitzondering waar we eigenlijk geen touw aan vast konden knopen. Onderaan de lijsten bij de aanzet van het grote spitsboograam bevinden zich in totaal vier heel onduidelijke ornamentjes. In het fotootje hierboven kun je er een ontdekken. Dit is nog de duidelijkste van de vier, maar de bedoeling ervan ontging ons volkomen. De knoop doorhakkend heb ik toen voorgesteld om deze vier kraagsteentjes te vervangen door de vier evangelistentekens volgens de traditie.

kleine kraagsteentjes met de vier evangelisten voor de Lambertuskerk in Veghel

De vier evangelisten

wimbergkappen met ornamentenHalverwege de gevel vind je nu dus vier kleine kraagsteentjes met daarop een engel, een leeuw, een stier en een adelaar, alle vier met een boek. Het zijn de eeuwenoude symbolen van de evangelisten, naar aanleiding van een tekst in het bijbelboek Openbaring:

Openbaring 4:6-8: Midden op de troon en rondom de troon waren vier wezens . De wezens waren van voren en van achteren vol ogen. Het eerste wezen leek op een leeuw. Het tweede wezen leek op een jonge stier. Het derde wezen had het gezicht van een mens. Het vierde wezen leek op een vliegende arend. Elk wezen had zes vleugels en elk wezen was van binnen en van buiten vol ogen.

Hoewel het hier volgens mij helemaal niet over evangelisten gaat, ook al omdat dit bijbelboek bol staat van de astronomische en astrologische verwijzingen, heeft men in later eeuwen steevast de evangelisten Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes weergegeven volgens deze vier symbolen. In ieder geval kun je er als beeldhouwer wel iets leuks van maken.

Spelen met compositie

schetsje voor kraagsteen met stierDit zijn wel de onderdelen die we het leukst vinden om te maken. Hoe ontwerp je zoiets? Alleen de vier koppen of de hele beesten? Met of zonder vleugels? Moeten we er een boek of een boekrol aan toevoegen of geen van beide? Moeten we alleen een heel kubistische, Art Deco-achtige kop of embleem hakken? Dit waren hele kleine en ondiepe blokken waarin we de voorstelling moesten inpassen, met een doorlopende kolom aan een zijde.
Dus na een paar snelle kleine schetsjes en een beetje ruwe boetseersels hebben we deze kraagsteentjes gehouwen in een soort van mix tussen taille directe en werken vanaf een model. Jelle maakte de engel en de leeuw, ik de stier en de adelaar. Van de stier had ik naar aanleiding van een priegeltekeningetje nog een kleimodel gemaakt, de adelaar was wat meer in taille directe.

kraagsteentje Stier Lucas VeghelWe hebben er altijd veel plezier in om kleine details er in aan te brengen en het een beetje koddig te maken, net zoals dit soort dingen altijd bedoeld is. Natuurlijk zijn ze vaak niet helemaal anatomisch correct en de steen was eigenlijk een beetje grof voor dit soort kleine details, maar het is erg leuk om het er allemaal in te proppen en er een interessante compositie voor te zoeken. Jelle maakte zijn engel en leeuw zo dat ze naar beneden keken, en ik vond dat een goed idee, dat ik navolgde voor mijn adelaar. De stier kijkt als enige over zijn bijbelboek heen en houdt het met zijn pootjes vast. Op de linkergevel zie je Mattheus en Marcus: een naar beneden vliegende engel en leeuw, elk met een boek. Op de rechtergevel hebben we Lucas en Johannes: een zittende stier met boek en een neerdalende adelaar met boek. Het boek geeft aan dat het hier om de vier evangelisten gaat.

Voluptueuze ornamenten hakken

lijst met ornamenten in gele kalksteen voor de kerk van VeghelAan de twee gevels bevindt zich een horizontale band met ornamenten, waarvoor ik eerst een gipsmodel heb gemaakt om de vormen te verkennen. Gaandeweg kreeg ik behoorlijk plezier in het verkennen van de ronde vormen van deze banden, die me ergens herinnerden aan een goed gevulde dame. Jaumont is ook wel een steensoort die zich leent voor dit werk, want het is makkelijk met een scherpe houtrasp af te werken en het tekent ook wel goed met dat geel.

Alle ornamentwerk in Jaumont-kalksteen

de linkergevel met arcaturen, hier nog zonder geëmailleerde panelen (foto: Bas Mulder, Slotboom Steenhouwers)

Zo hebben we aan de twee gevels dus alle ornamenten gehouwen. Boven het spitsboogvenster vind je tweemaal vier grote kantbloemen, Nico heeft nog twee Franse lelies gemaakt, er zijn naast ieder beeld nog twee kleine kapiteeltjes te vinden en helemaal bovenop vind je twee kleine pinakeltjes en een klein kruisbloempje. Alle overige gele natuursteen is geleverd door Slotboom Steenhouwers, die ook de plaatsing verzorgden.

Galerij

-klik op 1 van de plaatjes voor de grotere versie-

naar het volgende bericht over dit project→

Beeldhouwerijblog.nl is het blog van Koen van Velzen, beeldhouwer in steen en brons. Zie ook mijn website: beeldhouwerijvanvelzen.nl

Volg me op Instagram↑
en op Twitter↑
en op YouTube↑

de rechtergevel met arcaturen, hier nog zonder geëmailleerde panelen (foto: Bas Mulder, Slotboom Steenhouwers)

Zaterdagproject: twee Kalasams in dolomiet

een van de twee kalasams in groene dolomiet kalksteen (Anröchter Grünstein)

Strikte geheimhouding!

reliëfs in basaltlavaHet is alweer een tijdje geleden dat ik een project gedeeld heb, en dat komt omdat ons huidige project er een is van grote omvang. Niet alleen moet er gigantisch veel voor gemaakt worden, maar ook is een hoop van dit werk nieuw en verrassend. Ik mag wel zeggen dat het gaat om de gevelreconstructies voor de kerk van Veghel, maar de details blijven nog een verrassing omdat het een geschenk wordt aan de stad/het dorp. We zijn al ruim een jaar bezig met de voorbereidingen, de reconstructies en het beeldhouwen. Inmiddels wordt er volop gewerkt aan de opbouw en zijn wij toe aan de laatste onderdelen, maar de kers op de taart houden we nog even geheim. Ook voor ons is dat een spannend onderdeel, waarvan we uitzien naar het resultaat.

Zaterdagproject

blokken voor de twee kalasams in groene dolomiet kalksteen (Anröchter Grünstein)

twee blokken dolomiet

Maar naast alle Veghelse drukte zag ik nog kans om mijn zaterdagen goed te benutten en twee tempelbekroningen te maken in dezelfde groene dolomietsteen waaruit ook de sokkel voor mijn vaders beeldje ‘Overgave’ gemaakt is evenals zijn grafsteen.

Dit was een onderneming die enige planning vereiste omdat het heel rank zou worden en toch sterk moest blijven. Hoe heb ik dat aangepakt? Ik wilde niet dat dit ornament na een aantal jaar in de buitenlucht doormidden zou breken, dus besloot ik er een roestvrijstalen draadeind in te verlijmen. Ik boorde een gat middendoor de 80cm hoge steen met een pijpboor, goed uitlijnend zodat ik aan de andere kant een beetje in het midden zou uitkomen. Het moest gelijk maar goed stevig, dus ik koos er een draadeind van 20mm dik voor. Deze moest onderin 15 cm en bovenin 5 cm uitsteken, dus dacht ik de steen met klei af te dichten en gietepoxy om het draadeind heen te gieten. Maar het was nog erg koud buiten en de epoxy wilde niet goed doorstromen.

Herkansing

pennen lijmen in de blokken voor de twee kalasams in groene dolomiet kalksteen (Anröchter Grünstein)

het verlijmen van de pennen

De tweede poging was met veel dunnere gietepoxy. Deze goot ik vanaf de andere zijde aan, in een kommetje van klei, en deze lijm stroomde wel helemaal door. Gelukt, dacht ik. Maar toen bleek in de week erna dat de lijm niet wilde uitharden! Tot mijn teleurstelling had ik nooit gezien dat je deze lijm boven de 15 graden moet verwerken, en het was maar 5º Celsius. Het spul bleef een beetje rubberig en hoewel het in de maand erna een beetje meer uithardde werd het nooit echt hard. Maar… eigenlijk is dat wel gunstig. Deze tempelornamenten komen op het dak te staan en krijgen daar met behoorlijke temperatuurverschillen te maken. Dan is het juist wel gunstig als de binding niet al te star is.

Kalasams

Kalasams zijn ornamenten boven op een hindoetempel, meestal van messing maar soms van steen. Van oudsher werden ze gebruikt om er rijst in te bewaren, zodat na een ramp altijd nog gezaaid kon worden. Ze zijn bedoeld om de tempel te beschermen. Zie ook de Engelse Wikipedia. In dit geval werd ik gevraagd om deze Kalasams te maken voor de tempel van Onderdijk. De ruimte kreeg een nieuw dak, waarbij eerst overwogen werd om de drie schoorstenen allemaal maar te verwijderen, maar later werd besloten om de twee kleintjes te bewaren als voetstuk voor deze kalasams. Ze dienen als bekroning op de tempel.

Tekenen en uitzagen

3d schets

aanzicht en doorsnede voor de twee kalasams in groene dolomiet kalksteen (Anröchter Grünstein)

aanzicht en doorsnede

Aan de hand van foto’s tekende ik een model op de computer in Sketchup, waarvan ik na enige aanpassingen een profiel uitprintte. Dat gebruikte ik voor een houten profielmal op ware grootte, dat ik kon gebruiken op mijn beeldenzaag. Met deze beeldenzaag kon ik in een aantal stappen, als een verticale draaibank, de ornamenten uitzagen in steen. Zagen in dolomiet gaat echter erg langzaam, dus ik was wel een paar dagen zoet met het voorzagen van elke kalasam.

Poetsen en schuren

een van de twee kalasams in groene dolomiet kalksteen (Anröchter Grünstein)

eerste draaiwerk

Maar met voorzagen ben je er nog lang niet. Het resultaat is dan nog onzuiver en erg gestreept omdat het in feite bestaat uit allemaal zaagsneden die rond het ornament lopen. Ik ben nog een aantal dagen druk geweest met vormgeven, schuren, raspen en vijlen voordat het naar mijn zin was. En omdat het allemaal lastige vormen zijn moest ik een groot deel gewoon met de hand doen. Ik heb de twee ornamenten uiteindelijk geschuurd tot korrel 200, zodat het niet te donker en glanzend zou worden. Een beetje mat lichtgroenig, zoals een koperen dak, leek me mooi. Na verloop van tijd verweert deze steen uit zichzelf naar deze kleur.

Fioel

bekroning voor een van de twee kalasams in groene dolomiet kalksteen (Anröchter Grünstein)

de eerste versie van de dop was veel te spits

Tenslotte moest ik nog twee losse afdekknoppen maken, die ik ook eerst met de draaibank voorzaagde. Ik had een heel ranke vorm voor ogen, maar toen ik de onderdelen op elkaar plaatste bleek het allemaal niet in verhouding. De steel was nog te lang en de knop was teveel Efteling. Toen ik dat allemaal had aangepast was het naar mijn zin. Ik heb het zo gemaakt dat de knop als een dekseltje over het rvs draadeind en de steel valt. Het is een rank geheel geworden, maar door de versteviging erin is het toch verrassend sterk.

Plaatsing

eerste van de twee Kalasams geplaatst

eerste geplaatst

Ik had van tevoren bedacht dat het handig zou zijn als de twee Kalasams elk uit twee onderdelen bestonden: het eigenlijke ornament en een losse piek. Dan kon ik er een hijsoog op schroeven waaraan ik het stuk kon ophijsen in de werkplaats en ook op het dak kon het handig zijn.

Dat bleek ook wel. Ik had het allemaal goed voorbereid en omdat vele handen licht werk maken stonden ze binnen de kortste keren op hun plek op de schoorstenen. Met een lange hijsband aan het hijsoog, twee man boven en twee onder, konden we ze makkelijk op het dak hijsen. Ik vermoed dat ze rond de zestig kilo wegen, maar op deze manier was het goed te doen. Ze zijn 80 x 40 x 40 cm groot. Een klein beetje stellen, nog even de dop erop bevestigen en afvoegen en het was klaar.

 

Galerij

Beeldhouwerijblog.nl is het blog van Koen van Velzen, beeldhouwer in steen en brons. Zie ook mijn website: beeldhouwerijvanvelzen.nl

Volg me op Instagram↑
en op Twitter↑
en op YouTube↑

Jaaroverzicht 2020

Vreemdste jaar ooit

luchtbogen met de ApostelenJaaroverzicht 2020? Nou dat was me het jaartje wel! Het vreemdste jaar dat ik tot nog tot heb meegemaakt van de bijna 58, maar zeker geen slecht jaar hoor. Er waren veel uitdagingen en door alles heen ben ik gegroeid als mens. Wij beeldhouwers hebben het waarschijnlijk veel makkelijker gehad dan de meeste andere mensen. Wij werkten lekker buiten, zaten heerlijk in het zonnetje, hadden alle ruimte en omdat we helemaal ons eigen ding doen hebben we van maatregelen eigenlijk niet zo veel gemerkt, behalve dan als we bijvoorbeeld boodschappen moesten doen of naar een museum wilden.

Productie

Het oude luchtboogbeeld De Hoop van tufsteen

Het oude beeld Spes, de Hoop

Dus wat doe je als alle leukere dingen één voor één wegvallen? Werken werken werken. Dat was wel een van de opvallendste dingen dit jaar. We hebben hele karrenvrachten met steen door onze handen gehad, en er zat veel leuks bij. Net als de vorige jaren hebben we weer gewerkt aan de Eusebiuskerk, en zijn we inmiddels bij luchtboogbeeld 80 aanbeland. We moeten er nog maar 3 kopiëren, want de laatste 13 beelden worden niet meer vervangen. Er komt een nieuw kunstwerk voor in de plaats. Ik geloof dat wij daar ook nog een klein beetje werk voor moeten gaan leveren. Op mijn blog kun je lezen over de luchtboogbeelden die ik zelf gehouwen heb afgelopen jaar: de Fluitiste, Apostel Andreas, de Accordeonist, Jacobus de Mindere, Jacobus de Meerdere, Temperantia en Caritas van de boog der Zeven Deugden, en een Geit die aan een hogel knabbelt. Ik heb ook nog een kopie gehouwen van het beeld Spes, de Hoop, maar we waren zo druk dat ik vergeten ben er foto’s van te maken!

gezicht van JacobusIk heb wel verslag gelegd van ons werk in een artikel met een video-rondleiding (in verband met corona kon atelierbezoek niet doorgaan) en een overzicht van de laatste drie luchtbogen die gereed kwamen: de Zeven Zonden, de Muzikanten en Zes Apostelen. Ergens in oktober ben ik nog begonnen aan een dubbele Adelaar voor boog 17/18. Je kunt hem op de achtergrond van een aantal foto’s herkennen, maar het project ligt tijdelijk stil omdat andere zaken de voorrang vroegen. Zo heeft Stide nog een dame met kruis (Fides van de Zeven Deugden) en Jelle heeft nog een man met een gieter die een hogel water geeft, van boog 20.

-klik op een foto voor het bijbehorende artikel-

luchtboogbeeld Fluitiste 1

Fluitiste

zijaanzicht apostel Andreas

Andreas

nieuw luchtboogbeeld accordeonist

Accordeonist

kopie van luchtboogbeeld Jacobus de Mindere in Muschelkalk-steen

Jacobus Minor

kopie beeld Apostel Jacobus de Meerdere

Jacobus Major

luchtboogbeeld Temperantia voor de Eusebiuskerk in Arnhem

Temperantia

Caritas

Luchtboogbeeld Geit knabbelt aan hogel voltooid1

Geit

drie luchtbogen

Afscheid

Beeldhouwers Jan en Koen van Velzen roeienHet was ook in een ander opzicht een ongemakkelijk jaar: Er waren overlijdens. Mijn vader en mijn zwager overleden allebei aan de gevolgen van kanker, maar op zo’n grootse manier naar het einde toe levend dat we allemaal vrede konden vinden met hun heengaan. Vooral in het geval van mijn vader was er alleen maar dankbaarheid. Normaal zou ik in november weer naar India gaan, maar veel vakantie heb ik dit jaar niet gehad. Ook mijn geliefde Swami Gopala Krishna verliet dit jaar zijn lichaam en zelfs al hadden we naar Zuid-India kunnen gaan, dan was evengoed alles anders geweest.

Ik plaatste in augustus een artikel over het leven van mijn vader dat ik eigenlijk al in de week van zijn overleden had geschreven, maar ik miste toen nog de plaatjes. Ik kwam tot de ontdekking dat ik wel vijf artikelen over zijn leven kon schrijven, maar daar is dit blog niet de juiste plek voor. Er komt nog wel een keer een artikel over wat ik van hem leerde als beeldhouwer. Op 31 oktober plaatste ik zijn beeld ‘Overgave’ op het kerkhof waar hij begraven ligt, in Onderdijk.

Momenteel ben ik bezig om zijn grafsteen te maken in dolomiet; het moet een lotusbloem in reliëf en een aantal golven worden. Ik had eerst een uitgebreid ontwerp met een sierlijke dame, maar de familie koos voor een eenvoudiger ontwerp, en dat zal het ook heel goed gaan doen straks. Ik hoop dat het allemaal vóór 19 januari geplaatst kan worden. Maar het jaaroverzicht 2020gaat niet zo snel meer als 30 jaar geleden en ik merk dat ik ook mijn tijd nodig heb om lichamelijk rust te nemen na een week pittig werk. Ik had eerst het deel met de golven behoorlijk diep gemaakt, maar het werd te onrustig. Nadat ik alles 8 cm dunner had gemaakt zag het er meer uit zoals ik het me had voorgesteld. Nu ben ik bezig met het vormgeven van de Lotusbloem.

jaaroverzicht 2020

Paus en lantaarn

Een aantal projecten overlapt altijd de jaargrens, en dit jaar waren dat Paus Leo en de granieten Japanse Lantaarn voor Clingendaal. Van Paus Leo staan drie artikelen op dit blog: het voorzagen, het eerste hakwerk en de afronding. Dit beeld van Paus Leo de Grote is een kopie die ik hakte in Udelfanger zandsteen, voor de Sint-Janskathedraal in Den Bosch. Het was me gevraagd om dit beeld uit twee losse delen samen te stellen, wat nogal een lastig klusje was, maar het is me uiteindelijk prima gelukt. Het is eigenlijk wel heel leuk als een fikse uitdaging toch zo goed slaagt. Omdat dit zo goed ging, vroeg mijn collega Serge me of ik dit trucje voor hem kon herhalen bij een soortgelijke engel voor dezelfde kathedraal. Alleen viel dit nog niet zo mee: het eerste blok had een fikse scheur. Inmiddels heb ik daardoor een hoop ervaring kunnen opdoen in het samenstellen van blokken Udelfanger zandsteen.

De lantaarn voor park Clingendael bij Wassenaar hakte ik in graniet, en bij vreselijk nat weer heb ik deze in de modder geïnstalleerd. Desalniettemin staat hij nu helemaal ingebed in het prachtige park, hopelijk volgend jaar weer te bewonderen.

Griffioen

In de zomer hadden we het eindelijk wat rustiger. Tijd om verder te gaan met de grote gespiegelde griffioenen. Ik heb het schuimmodel aan de kant gegooid en Jelle en ik zijn samen aan de gang geweest om kleimodellen van het schild en het lijf van de griffioenen te maken. Die hebben we vervolgens in gipskappen gevat en ook weer afgegoten in gips. Nu nog uithakken in Obernkirchener zandsteen, waarvoor de grote blokken inmiddels ook al zijn gearriveerd. Het was een behoorlijk omvangrijk en lastig project, waar we veel van hebben geleerd.

Lees meer in het uitgebreide verslag hiervan↑.

frame griffioen

schild van griffioen in klei3

boetseren schild

blokken zandsteen voor een gespiegelde griffioen blokken zandsteen voor een gespiegelde griffioen

Een groene dame

jaaroverzicht 2020 zittende vrouw dolomiet

Een van de opdrachten die ik niet eerder op dit blog heb gepubliceerd, is dat ik afgelopen zomer nog voor een andere beeldhouwer een beeld in Anröchter Grünstein (dolomiet) heb uitgehouwen uit een blok steen. Hieronder een video’tje van het kloven van het blok, dat ik met mijn kettingzaag nèt niet helemaal kon doorzagen. Op de foto moest het hele beeld nog gepolijst worden tot glans.

Ornamentwerk voor de Latijnse School

ornamenten in Baumberger steen voor de Latijnse School in NijmegenEen ongeluk komt nooit alleen, maar drukte ook niet, lijkt het wel. Op het punt dat ik het gevoel kreeg dat het allemaal wel erg veel tegelijk werd, kwam de spoedopdracht voor de Latijnse School in Nijmegen tussendoor. Maar we hebben het op tijd gered! Allemaal blokken Baumberger steen met ornamenten aan drie zijden, in de stijl van de Hollandse renaissance.

Kruisbloemen en kantbloemen, voor de Domtoren

detailleren van nieuwe kruisbloemen voor de Domtoren van UtrechtWe kregen dit jaar ook veel ornamentwerk voor de Domtoren onder handen. Groot, groter, grootst was het motto. Een hele grote kruisbloem van 80 cm breed hield Jelle en mij elk ruim drie weken zoet, en daarna kwamen er pallets vol met kantbloemen en staartstukken voorbij, voor de bovenste wimbergen van de traptoren, op zo’n 90 tot 100 meter hoogte.

jaaroverzicht 2020 kantbloem Domtoren portlandsteenEr zijn in totaal zeven van deze raamomlijstingen met elk zo’n tien van deze grote kantbloemen, dus we kunnen nog wel even vooruit met het werk. En dan is nog maar een klein gedeelte van het ornamentwerk aan de Domtoren van Utrecht. Een verder artikel volgt.

Lambertuskerk, Veghel

jaaroerzicht 2020 PaulusEr is één project dat ik tot nu toe eigenlijk niet gedeeld heb, maar waar ik het afgelopen jaar al heel veel werk aan gehad heb. Aan de Lambertuskerk te Veghel worden komend jaar twee neogotische gevelbekledingen gereconstrueerd. Er komen onder andere tien reliëfs met afbeeldingen uit het leven van Jezus, twee heiligenbeelden en allerlei ornamenten, kapitelen en pinakeltjes op te staan. Jelle en ik hebben hiervoor al een aantal modellen geboetseerd en kapitelen gehouwen, proefstukken gemaakt en ik heb al uren zitten turen op vage oude foto’s hoe het er misschien heeft uitgezien. Voor Paulus heb ik al een klein model geboetseerd in plastiline, dat ik in schuim ga uitvergroten. De steen ligt al een tijdje klaar op het erf. Jelle en ik gaan dit samen doen, en Jelle neemt Petrus voor zijn rekening. Hierover komt volgend jaar zeker een nieuw blogartikel.

Kleine klusjes

het polijsten van de lingam

het schuren en ‘zoeten’ van de lingam

Er was gelukkig nog tijd voor allerlei klein werk tussendoor ook, dit jaar. Zo heb ik al Shivabhajans zingend een Shivalingam kunnen maken van zwart Zweeds graniet, heb ik twee kleine familiewapens gehouwen in een granieten grafsteen, mocht ik de Kleine Trommelaar van een nieuwe trommelstok voorzien op de Sint Janskathedraal en heb ik een dennenappel gemaakt voor een achttiende-eeuwse tuinvaas en kon ik nog een paar verloren uren vinden om verder te werken aan mijn roodporfieren beeld van Pan met de panfluit. Ook heb ik nog een klein deel van het werk aan de ornamenten van het Zuiderportaal van de Eusebiuskerk gemaakt, maar vanwege de drukte heeft collega Serge het leeuwendeel voor zijn rekening genomen. In Badhoevedorp ten slotte zijn Jelle en ik aan de slag geweest met het herstellen en herplaatsen van de beeldjes van de Vier Seizoenen.

-klik op een foto voor het bijbehorende artikel-

zoeten van de Shivalingam

familiewapens in zwart graniet voltooid

Granieten familiewapens

het repareren van de trommelstok van de Kleine Tamboer op de luchtbogen van de Sint-Janskathedraal in Den Bosch

Luchtboogbeeldje Sint Jan

restauratie tuinvaas deksel

Dennenappel voor tuinvaas

jaaroverzicht 2020 tuinbeeld Pan met panfluit- WIP

Pan

ornamenten zuiderportaal Eusebiuskerk, in Baumberger steen

Zuiderportaal

beeldje Lente Vier Seizoenen herplaatst

De Lente

Vier vissen (dolfijnen) voor een hotel

Dan waren er nog de vier op elkaar gepropte vissen voor een hotel in Amsterdam, bij een brand ernstig beschadigd geraakt. Dit soort ornamenten wordt dolfijnen genoemd, hoewel wij daar tegenwoordig een andere voorstelling bij hebben. Deze vissen hangen gewoonlijk met de mond naar beneden en hebben de staarten omhoog, soms water spuwend uit de bek.

 

Ik ben nu bezig hiervan een kopie te maken in nieuwe zandsteen; een enorm bewerkelijk stuk van hoge kwaliteit. Dit is ook voor mij nog een lastig ding, dat exact gelijkend moet worden omdat zijn broer een paar meter verderop zit. Door het punt voor punt te kopiëren kom ik geleidelijk tot een nauwkeurige kopie. Op het origineel zijn nog duidelijk de beitelsporen te vinden, dus dat moet ik in de kopie ook zien te bereiken. Ook hierover later een volledig artikel.

Uitbreiding

Het werd me allemaal een beetje krap onder het afdak met alle half voltooide projecten en de zaagmachine en klaarstaande pallets. Dus er is een grote aanpak gaande: het afdak, dat ik in 2017 samen met mijn zoon Joram heb geïnstalleerd, krijgt een uitbreiding van 4 meter, en de betonplaten waarop deze moet staan zijn inmiddels ook al geïnstalleerd. De oude betonvloer was zo oneffen dat er haast niet met een pompwagen op te rijden viel. Het nieuwe spant ligt al klaar, nou nog de dakplaten en de verlenging van de takelbaan.

stelconplaten gelegd

Zwaarder geschut

luchthamer FK 702.5Ik heb dit jaar ook maar een nieuwe compressor aangeschaft, met luchtdroger, want bij nat en koud weer viel er met luchtgereedschap niet goed te werken en als het vroor, dan vroren gelijk de luchthamers en drukregelaars vast. En een mooi zware nieuwe luchthamer, met een beetje meer kebammes erin. Ik ben helemaal klaar voor het nieuwe jaar. Laat maar komen!

(Dit jaarverslag vertelt alleen wat ik zelf dit jaar heb uitgehaald. Maar ik heb veel samengewerkt met Jelle Steendam, Stide Vos en Serge van Druten, met wie ik de grotere projecten deel. Vooral met Jelle werk ik veel samen; hij heeft een vaste plek gevonden onder het afdak. Neem ook eens een kijkje op zijn website!↑)

Beeldhouwerijblog.nl is het blog van Koen van Velzen, beeldhouwer in steen en brons. Zie ook mijn website: beeldhouwerijvanvelzen.nl

Volg me op Instagram↑
en op Twitter↑
en op YouTube↑