Overgave, een symbolisch moment

Enkele dagen voor Allerzielen 2020 ging ik naar mijn geboortedorp voor een bijzonder moment. Ik mocht mijn vaders beeld ‘Overgave’ plaatsen op de begraafplaats achter de kerk.

Mijn vader, Jan van Velzen, had dit beeld in 2011 gemaakt, toen hij al bijna 80 was. Het stelt een jonge vrouw voor die een vlinder loslaat, opstijgend in de lucht. Het verbeeldt het loslaten van een ziel op zijn of haar verdere weg naar het licht. Hij heeft hierover indertijd de volgende toelichting gegeven:

De gedachte ‘Overgave’ vormgegeven staat voor de innerlijke houding van overgave aan Gods plan met ons.

Het vrouwelijke aspect is in ieder mens aanwezig als kwetsbare schoonheid, de knielende houding als toewijding tot de Schepper van alles.

De vlinder is een meergebruikt symbool van de Ziel, en betekent Transformatie.

Zoals overgave groter is dan loslaten, zo is ware schoonheid dikwijls kwetsbare stilte.

Jan van Velzen, 22 februari 2011, Onderdijk

Op de juiste plek

Eigenlijk is er een heel traject aan vooraf gegaan voordat dit beeld hier terecht kwam. Mijn vader had dit eigenlijk bedoeld als beeldje voor de kindergraven op dit kerkhof, maar dat ging niet door. Na zijn overlijden heb ik mijn moeder en broers en zussen een voorstel gedaan voor een grafmonument, maar daar kwamen we eerst niet uit, smaken verschillen nu eenmaal. Toen kwam het idee op om dit beeld op zijn graf te plaatsen, maar al snel kwamen we tot de conclusie dat een dergelijk graf niet bij zijn ingetogen aard paste. Het zou wèl een goed idee zijn om het aan de parochie te schenken, en dat was wat er dus gebeurde.

Sokkel

Ik bestelde een zuil van Anröchter Grünstein (dolomiet) voor dit beeldje. Mijn moeder had het gevoel dat het goed hoog moest staan om de beweging te versterken, en ik kan alleen maar zeggen dat ze gelijk heeft gehad. Ik ben een halve dag bezig geweest met alle voorbereidingen: schuren, gaten boren, beeld van het oude voetstuk halen, gaten boren en tappen in het brons, pennen verlijmen, boormal maken, spullen bijeen zoeken en meer. De sokkel staat op twee dikke roestvrijstalen pennen en ook het beeld is op die manier verankerd.

Polijsten of juist niet?

Deze dolomiet, of eigenlijk Anröchter Grünstein, is vrij grijzig als je hem eerst schuurt of polijst. Maar naarmate hij langer buiten staat wordt hij steeds meer prachtig lichtgroen. Je kunt het natuurlijk polijsten, zoals je kunt zien aan mijn beeld ‘Varens’, maar in dit geval heb ik het alleen maar opgeschuurd tot korrel 200, zodat de zachte structuur goed tot zijn recht komt, en niet het beeld zelf gaat overheersen met een strakke donkergroene glans.

Een heel gewicht

Deze sokkel weegt ongeveer 250 kilo, maar met wat handigheid en de juiste spullen kun je die net zoals de oude Egyptenaren verplaatsen. Hefboomwerking en rolletjes. Ik had gelukkig hulp van de gebroeders Stroet die ook nog eens een platte kar meenamen, dus binnen een half uur stond het geheel overeind.

Het beeld staat in het midden van een groen grasveld, dat ook zelf nog ruim een meter boven de omgeving ligt. Het veld is bedoeld als extra plek voor eventuele graven. Met de sokkel van 1 meter 60 erbij steekt het beeld een heel eind boven de omgeving uit en zo versterkt de zuil de intentie van het beeld en de beweging van de vrouw: het loslaten van de vlinder, de ziel die verder gaat op zijn nieuwe ontdekkingsreis. Het beeld steekt hierdoor ook goed af tegen de lucht en de dijk erachter.

Voor mij was het ook een bijzonder moment, omdat er eigenlijk die dag heel veel bij elkaar kwam. Het beeld van mijn vader heeft zo’n sterke symbolische functie voor de zielenreis en het was bijna Allerzielen en Allerheiligen. Ook voelde het sterk of het beeld voor die plek gemaakt was en de dag was perfect: mooi weer, niet ingetogen en verstild maar iets van een blij besef dat het hierna niet afgelopen is, alleen maar de volgende stap in onze reis. Overgave hoeft niet zwaar te zijn! Mooi hoe alles bij elkaar kan komen.

Meer over zijn leven

Een tijdje geleden heb ik een eerste artikel gedeeld over het leven van mijn vader. Ik zou er nog wel vijf kunnen schrijven, merkte ik later. Maar eigenlijk past dat niet in het blog en daarbij is er zoveel materiaal dat het een steeds groter project zou worden. Daarom zijn we nu bezig met het uitwerken en afdrukken van zijn memoires, waarin we hopen een heleboel foto’s van hemzelf en zijn werk te kunnen verwerken. Op dit blog zal ik nog één artikel wijden aan wat ik van hem heb geleerd als beeldhouwer. Ook ben ik inmiddels al begonnen aan zijn grafsteen, want we zijn het eens geworden wat het dan wel moet worden. Daarover later meer.

Galerij

Hieronder vind je een fotoreeks van het plaatsen van de sokkel en het beeldje ‘Overgave’. Mijn moeder wilde eigenlijk niet op de foto, maar als schenker van het beeld heeft zij voor mij die plek wel verdiend. Met dank aan Gerda Schutte voor het merendeel van de foto’s.

Beeldhouwerijblog.nl is het blog van Koen van Velzen, beeldhouwer in steen en brons. Zie ook mijn website: beeldhouwerijvanvelzen.nl

Volg me op Instagram↑
en op Twitter↑
en op YouTube↑