Mozes en Aaron-Veghel

Vandaag weer eens een start gemaakt met een interessante restauratieklus. Ik mocht naar de Lambertuskerk in Veghel om twee beelden op te halen: Mozes en Aäron, gehouwen uit Udelfanger zandsteen. De beelden dateren nog van ongeveer de bouwtijd van de kerk, rond 1860.

Er staan heel veel beelden boven en om het portaal van de kerk, die bijna allemaal in de jaren negentig vervangen zijn omdat ze te erg verweerd waren. Er zijn maar vier originele beelden bewaard gebleven, en twee daarvan zijn nu dus aan restauratie toe. Ik moet ze gaan reinigen en herstellen, waarna ze naar Duitsland gaan om met acrylhars geïmpregneerd te worden. Dat moet er voor zorgen dat ze nog heel lang bewaard kunnen blijven.

Maar eerst moesten de beelden dus weggehaald worden. Ze stonden gelukkig niet te hoog, op een sokkeltje van ongeveer een meter. Ik had mijn kettingzaag meegenomen en zou ze loszagen en wegtakelen. Maar het viel allemaal nogal tegen. Ik wist zeker dat ik het anker had doorgezaagd en dat het beeld grotendeels los moest zijn, maar er was geen beweging in Mozes te krijgen! Toen we hem uiteindelijk weggetakeld kregen bleek waarom: ergens in het niet al te verre verleden was hij met sterke tegellijm aan de gevel verlijmd. Dat zorgde voor problemen bij het weghalen, maar ook voor rottende steen aan de achterzijde.

De komende weken ga ik aan de gang met het herstellen van beschadigingen en het vervangen van oude reparaties door deugdelijke reparaties met restauratiemortel. Aäron was er niet zo slecht aan toe, maar Mozes wordt nog wel wat werk. Toen ik de staf verwijderde brak een slechte eerdere reparatie af. Met cement was de hand hersteld en vastgemetseld aan de staf; dat was ook al aan de anatomie te zien. Hij zal een nieuwe hand gaan krijgen.

beeldhouwer Koen van Velzen zaagt beeld Mozes van Lambertuskerk in Veghel los met betonkettingzaag

het loszagen van de beelden met een betonkettingzaag. foto: Stadskrant Veghel

Mozes wordt vaak afgebeeld met hoorntjes. Dat is het gevolg van een vertaalfout in de Vulgata, de Latijnse vertaling van de bijbel uit de 4e eeuw. Het Hebreeuwse woord keren werd daar zoals gebruikelijk vertaald als ‘hoorns’ in plaats van geïnterpreteerd als ‘stralend’, zodat er kwam te staan: ‘zijn gelaat was gehoornd van de conversatie met de Heer’, in plaats van dat Mozes straalde. Het wordt zo in ieder geval wel makkelijk om te zien wie er is afgebeeld, zelfs al zou je dat niet aan de stenen tafelen zien. En Aäron is afgebeeld met de bronzen plaat om de borst waarin de twaalf edelstenen zijn gezet, die de priester helpen bij het contact met de Heer, en in zijn handen de offerbroden. Aan de rand van zijn gewaad draagt Aäron allerlei versiersels, die worden beschreven in het bijbelboek Exodus: ‘De onderste rand van de mantel moet worden versierd met granaatappels—vervaardigd van blauwpurper, roodpurper en scharlaken—en gouden belletjes, om en om.’