De afgelopen weken ben ik verder gegaan met luchtboog 6 en 7 van de Eusebiuskerk in Arnhem.
Een korte video in vogelvlucht van de kerk met de luchtbogen. Als bonus nog een kort optreden van mijn collega Stide Vos die een kraagsteen kopieert.
Luchtboog 6 en 7
Een foto die is opgestuurd door Slotboom Steenhouwers. De Trieste Das op de voorgrond is gehakt door Stide.
Het was een bonte verzameling die ik op mijn erf kreeg: de Noach en zijn ark die ik eerder beschreef, een hond, een blote dame met grote voeten en een gebroken nek plus een vogel, een erg blije leeuw met zijn poot in een vreemde stand, een dikke man die uit een grote pot drinkt, en een vogel waarvan we vermoedden dat het een Auerhoen moet voorstellen. Tenslotte heeft Stide nog een Trieste Das gehouwen. Tenminste, dat dachten we. Anderen dachten dat het een hond moest voorstellen, maar er was al een hond. Het zou ook nog een Verdrietig Berenjong kunnen zijn (zie de diashow onderaan voor de plaatjes ervan).
Niet Fraai
Zonder al te arrogant te willen zijn durf ik wel te zeggen dat het originele beeldhouwwerk niet van de hoogste klasse is. Er was een verdachte leeuw met allerlei rare gebreken zoals een te dun middel, hele grote poten en een kort staartje en een buik die kant nog wal slaat. Alleen de kop was mooi gestileerd. Ik probeerde me voor te stellen hoe dat indertijd gegaan is: Theo van Reijn was al oud en liet het over aan een leerling. Ik denk dat dit beeld gehakt is door de leerling waar hij niet tevreden over was, en dat ze het naar beste vermogen hebben aangepast om er nog wat van te maken. Toen heeft een ander de kop mogen hakken.
Bertha met de Grote Voeten
Ook de Blote Vrouw had rare trekjes: haar (te grote) hoofd staat in een stand die alleen kan als je een uil in je voorgeslacht hebt, haar ene been was twee keer zo dik als de andere, ze had geen borsten en een heel wijd kruis, en tenslotte heeft ze enorme voeten. Die voeten heb ik zo gelaten, maar een paar andere dingen moest ik wel een beetje rechttrekken, anders ziet het er echt niet uit. ‘Mooi hè, baas, ze is klaar hoor!’ -‘Wat heb je nou gedaan? Je bent die staart van die vogel vergeten! Nou goed, weet je wat, hak dat ene been maar wat dunner, dan kan die staart er nog wel uit. Geen mens die het zal merken.’
Bouwsculptuur
Nu moeten dit soort luchtboogbeeldjes eigenlijk ook een wat naïeve uitstraling hebben om in de traditie te passen. Als het allemaal te perfect wordt, verliest het zijn sfeer en vertederende effect. Ook het middeleeuwse beeldhouwwerk aan andere kerken en kathedralen wordt gekenmerkt door die niet al te anatomisch correcte manier van afbeelden, met een speelse directheid. Dat vormt een van de belangrijkste eigenschappen van dit soort bouwbeeldhouwwerk. Daarom hebben we ons best gedaan om vooral de sfeer van elk beeldje te behouden en te versterken. Een aantal beeldjes is gewoon gekopieerd, andere, zoals de ark in mijn vorige bericht over deze reeks luchtboogbeelden, heb ik voorzien van wat meer expressie en details. Het vrouwtje heeft borsten gekregen die ze kuis bedekt, haar benen zijn nu allebei even dik, en ze heeft een iets minder nors gezicht. Alleen het hoofd is nog in een rare stand en wat aan de grote kant. Niet alles valt te verhelpen zonder een totaal ander beeld te maken, maar het is een wat acceptabeler ding geworden. Het helpt ook dat de Muschelkalk een stuk lichter van kleur is, dus het tekent allemaal wat beter nu.
Plastiline
Als ik een beeldje ga hakken, begin ik met voorzagen op mijn beeldenzaagmachine. Die zaagt de contouren van het model na in een nieuw blok steen. Dus als er iets ontbreekt, dan zaag ik dat ook in de kopie weg. De machine is niet computergestuurd, maar gewoon een handmatig bediend apparaat. Daarom kan ik nog wel wat bijsturen, maar meestal vul ik de ontbrekende delen eerst aan met plastiline-klei, die niet hard wordt. Als ik klaar ben kan ik dat zo weer weghalen, en dat komt goed uit, want ze gaan de originelen nog verkopen bij de Eusebiuskerk.
Petra van Stijn en Gerda Mulder bij de luchtboogbeeldjes. Het Auerhoen (de ‘kip zonder kop’ in de video) heb ik inmiddels ook gekopieerd, zie de diashow hieronder. Petra zegt heel optimistisch dat de beelden nog vijftig jaar meegaan, maar dat is helemaal afhankelijk van de omstandigheden! Als je zo’n beeld in het gras onder een boom zet, is hij binnen tien jaar verkruimeld. Lees hier meer over de verwering van tufsteen.
Tandijzer
Op de oude tufstenen beelden zijn duidelijk de sporen van de beitels nog te vinden. Daarom besteed ik veel aandacht aan de afwerking, en vooral de sporen van het tandijzer (een gekartelde beitel) geven een levendig effect. Tandijzers heb je met platte tanden (een gradine) en met punttanden. Meestal gebruik ik een tandbeitel met platte tanden, die ik kriskras over het beeld toepas, zodat er een los effect ontstaat. Andere delen worden met de platte beitel geaccentueerd. Zie de diashow hieronder voor de eerste resultaten.
Inmiddels ben ik al weer druk bezig met de volgende serie van luchtboog 6: een kerkuil, nog een ark met Noach erin, een Kaapse buffel en een pinguïn zonder kop. Volgende keer meer!
Diashow
(klik met de rechtermuis om afbeeldingen groot te bekijken)
-als de diashow niet goed werkt, klik dan hier-
naar het volgende luchtboogbeeld→