Beeld van Paus Leo de Grote, deel twee

1 Beeld uit twee delen

Het werk aan het beeld van Paus Leo de Grote verloopt veel voorspoediger dan ik had verwacht. Toen ik aan de beoordelingscommissie en aan mijn collega’s uitlegde hoe ik van plan was om het beeld uit twee delen te gaan maken, vonden de meesten het maar een gewaagde aanpak. Het beeld moet namelijk uit twee delen gemaakt worden, zoals ik al eerder uitlegde in het vorige artikel en het artikel over het soortgelijke beeld van Thomas van Aquino.

In het origineel staan de steenlagen verticaal, maar voor de kopie wenste men de lagen horizontaal. Omdat er geen blokken Udelfanger zandsteen bestaan die hoog genoeg zijn, moet het dus uit twee stukken gemaakt worden. Waar leg je dan de naad? Een eerste voorstel was om het onderaan en bovenaan het beeld te doen, onder de lijn van kwastjes van zijn bovenkleed, plus nog een bij de kroon. Ik heb zelf voorgesteld om de stiknaad van het gewaad te volgen langs de onderste lijn van het kruis op zijn kazuifel.

Eerst de voorstelling opzoeken

Nu kan ik niet zomaar de twee stukken na het voorzagen op elkaar plakken. Ten eerste zit er aan beide delen nog veel extra materiaal op de plek van het voegvlak. Ten tweede heb ik nog twee keer een hand met een boek. Het boek moet op het bovenste deel verwijderd worden, omdat dit stuk achter het boek langsloopt. Ook kon ik met mijn voorzaagmachine niet overal bij komen. Dus ik moet wel beide delen deels gaan voorhakken om te zien hoe het allemaal past.

Voegvlak bepalen

Het voegvlak loopt niet recht door het beeld, maar maakt een behoorlijk kromme lijn. Het lastige is enerzijds die kromming in beide delen gelijk te krijgen. Het moet ook exact passen en de lijnen van het gewaad moeten mooi doorlopen. Anderzijds is er een kwetsbaar punt bij beide schouders, waar de steen niet haaks naar binnen loopt, maar een dunne wig zal vormen. Op die plek moest ik extra voorzichtig zijn dat ik niets per ongeluk zou afbreken.

Hijsen en zakken

Zodra ik de lijn van het kazuifel goed bepaald had op beide delen kon ik de overtollige steen weghakken. Ik hing de kop in de takel met twee dunne bandjes die ik in de juiste stand had geknoopt. Toen werd het een kwestie van zakken, kijken waar het niet past, hijsen, aanpassen, weer zakken, en herhalen, net zo lang tot het goed was. Ik had het onderstuk van het beeld van Paus Leo de Grote wat kleiner gemaakt, zodat het bovenlijf er overheen paste als een deksel. Op de foto zie je een beginstadium; het past hier nog niet goed genoeg omdat er bij de schouders nog spleten zijn.

Ankers aanbrengen

Om een echt sterke verbinding tussen de twee delen te maken heb ik twee ankerstaven ingebracht van 20 mm dik rvs draadeind. Nu moeten die stangen goed in de beide delen passen en niet de uitlijning verstoren. Daarom is het belangrijk dat ze exact parallel staan. Ook moeten de gaten in de twee stukken precies boven elkaar liggen en in elkaars verlengde. Het is altijd goed opletten bij het boren! Toen de vier gaten eenmaal naar mijn zin waren en bleek dat de uitlijning nog steeds hetzelfde was, heb ik de twee pennen met epoxy verlijmd. Toen zaten de twee stukken stevig aan elkaar vast, maar in het voegvlak was nog steeds ruimte. Het is bijna ondoenlijk om dit zo te maken dat ze minder dan een millimeter van elkaar af liggen.

Aangieten

Maar in dit geval werkte die ruimte in mijn voordeel. Behalve de vier boorgaten voor de pennen had ik ook een extra gat geboord, dat in de nek van het beeld van Paus Leo de Grote uitkwam. Ik had nog een emmer met Jahn gietmortel staan die ik goed kon gebruiken. Eerst sproeide ik het beeld en vooral de gietnaad kletsnat, zodat de mortel niet te snel zou uitdrogen en dus niet de hele holte zou vullen.

Daarna nam ik wat boetseerklei en smeerde daarmee de naad bijna helemaal dicht. Alleen bij de schouders liet ik een gaatje over. Dit waren de hoogste punten, dus daar kon lucht opgesloten raken. Vervolgens boetseerde ik een gietkommetje in de nek van de paus. De laatste stappen waren eenvoudig: gietmortel aanmaken, gieten totdat de schouders begonnen te lekken, de schouders dichtsmeren en verder gieten tot de gietkom vol was. Na een paar dagen was de gietnaad perfect gedicht: poreus genoeg, maar stevig en goed verbonden. Ten slotte heb ik met restauratiemortel voor Udelfanger zandsteen het piepkleine naadje nog gedicht, zodat je er helemaal niets meer van ziet.

Vormgeven

En de rest is simpel genoeg: gewoon nahakken hoe het origineel eruitziet. Ik werk van boven naar beneden en ben inmiddels bij de baard aanbeland. Ik heb veel werk gehad aan de kroon en het kruis, om het allemaal mooi strak te krijgen. Toch zit er nog veel werk in bij het afwerken, maar dat komt allemaal later. Voor nu ben ik in ieder geval heel blij dat alles mooi past en dat het zonder brokken gelukt is.