Artemis met zwakke enkels - BEELDHOUWERIJBLOG

het beeld miste een arm en had beschadigingen aan het kleed

Tegelijk met de twee zandstenen putti kreeg ik eind vorig jaar ook een beeld van Diana of Artemis binnen. Het bleek een afgietsel van het beroemde beeld dat door de Griekse beeldhouwer Praxiteles was gemaakt: de Diana van Gabii, waarvan het origineel zich in het Louvre bevindt. Het beeld werd in 1792 ontdekt in de tuin van de Prins van Borghese, die het in 1807 aan Napoleon verkocht. Sinds 1820 staat het in het Louvre.

Terracotta

Diana/Artemis was bij de enkels afgebroken

Dit afgietsel is gemaakt van terracotta, door de Berlijnse firma Ernst March Söhne, die vooral tuinbeelden, vazen en ornamenten in terracotta produceerde. Vermoedelijk stamt het van rond het einde van de 19e eeuw.
Het beeld werd beschadigd aan mijn cliënt aangeboden. Het is net als de twee zandstenen putti afkomstig van een buitenplaats bij Beverwijk. Er ontbrak een arm en er waren allerlei beschadigingen aan het kleed te zien. Ik dacht aan jachtschade veroorzaakt door een overenthousiaste jager, maar het zou ook kunnen komen door gipsinsluitsels in de terracotta die geëxpandeerd zijn. Dat vertelde mijn collega Stide Vos mij tenminste, en die is onder andere opgeleid als keramist.

Restauratie van Artemis

gerestaureerde beeld bij de beeldhouwerij Als eerste ben ik begonnen de dame weer op haar voeten te zetten. De enkels en de boomstam zijn versterkt met vier dikke roestvrijstalen draadeinden van 16 mm dik en sterke epoxylijm. Mocht er nu nog spanning op de voetplaat komen, bijvoorbeeld bij het verplaatsen, dan wordt die druk verdeeld van onderaan tot boven de knieën.

Vervolgens heb ik, wederom van roestvrijstalen draadeinden, een frame voor de arm, hand en vingers gelast, waaromheen ik met sterke restauratiemortel een hele nieuwe rechterarm gemaakt heb.

Compleet

nieuwe rechterarm in restauratiemortel voor Artemis Het viel mij op dat het hele karakter van het beeld veranderde zodra het weer compleet was: van een staande pop werd het een dame die bezig is met haar toilet; zij maakt de knoop of spong los, of zoals de Romeinen dat noemden, een fibula, en is daarmee kennelijk doende zich voor te bereiden op haar bad. Vandaar dat haar toekomstige locatie bij het zwembad wel heel passend lijkt.

Het was nog best lastig om alle details aan te brengen op bijvoorbeeld de fibula, en dat heeft me wel aan het denken gezet over het vakmanschap van de oude Griekse beeldhouwers. Ik had het voordeel van een stevig RVS frame in de vingers, maar Praxiteles heeft het geheel uit één blok marmer gehouwen. De uitvoerend beeldhouwer heeft indertijd met groot vakmanschap en engelengeduld die vingertjes uit marmer zitten raspen!